Η ΝΕΑ ΑΛΗΘΕΙΑ

Ιστορική ημερομηνία η 12η Ιουνίου για την ελληνική και ειδικότερα τη βορειοελλαδική δημοσιογραφία, αφού πριν 107 χρόνια, κυκλοφόρησε η εφημερίδα «Νέα Αλήθεια». Στις 12 Ιουνίου του 1903, ο Ιταλός τυπογράφος Σαλβατόρε Μουρατόρι και ο Ιωάννης Κούσκουρας, κυκλοφορήσαν στη Θεσσαλονίκη, την ελληνική εφημερίδα «Αλήθεια» που εκδίδονταν ως το 1909, τρεις φορές τη βδομάδα.

Στην επικεφαλίδα του πρώτου φύλλου της έγραφε: «Εθνική εφημερίς. Ιδρυτής και υπεύθυνος ιδιοκτήτης Σαλβατόρε Μουρατόρι, Διευθυντής-διαχειριστής Ιωάννης Κούσκουρας, αρχισυντάκτης Ιωάννης Μπήτος».

Τα πρώτα φύλλα της ήταν πρωτοσέλιδα. Το 1909 εξαιτίας κύριου άρθρου του αρχισυντάκτη της Γιάννη Μπήτου, με τίτλο «Η Ελλάς μάς καλεί», οι τουρκικές αρχές κατοχής, σταματούν την έκδοση της «Αλήθειας». Ο αρχηγός της νεοτουρκικής επανάστασης, δόκτωρ Ναζίμ Μπέης, κρατούμενος στις φυλακές Αθηνών, αιχμάλωτος του ελληνικού γενικού στρατηγείου, είχε δηλώσει: «Η Νέα Αλήθεια του Ιωάννη Κούσκουρα, κατέστρεψε την Τουρκία»

Ο Ιωάννης Κούσκουρας στις 2 Ιουνίου του 1909 ιδρύει τη «Νέα Αλήθεια», που ήταν η πρώτη καθημερινή απογευματινή εφημερίδα σ‘ ολόκληρη την Ελλάδα.

Τα φύλλα της ήταν κανονικά σε σχήμα εφημερίδας και η έκδοσή της καθημερινά με 4 σελίδες. Η «Νέα Αλήθεια» κυκλοφόρησε ως το 1971 και με έντονη πατριωτική δράση αντικατόπτρισε στα πρώτα δύσκολα χρόνια της ζωής της, κάτω από την Τουρκοκρατία, την πνευματική Θεσσαλονίκη, με τους αξιόλογους διευθυντές της και τους προοδευτικούς συνεργάτες διανοούμενους της βορειοελλαδικής πρωτεύουσας.

Συνέλαβε όπως επισήμανε ο Κώστας Κουρτίδης, στο φύλλο της εικοσιπενταετηρίδας της, τον Ιούνιο του 1934:
«…στη διατήρηση ιστορικής παράδοσης και ζωής. Έδωσε δύναμη και αυτοπεποίθηση στις ψυχές των Ελλήνων, όχι μόνο της Θεσσαλονίκης αλλά και όλης της Μακεδονίας και Θράκης…»

Η οικογένεια Κούσκουρα, με γενάρχη τον Αθανάσιο Κούσκουρα, είχε τις ρίζες της στο Βογατσικό της Δυτικής Μακεδονίας και πρόσφερε πολλά στο έθνος και τα γράμματα, στα χρόνια της τουρκικής σκλαβιάς και στην ταραγμένη ηρωική περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα.

Η «Νέα Αλήθεια», δημιούργημα του Γιάννη Κούσκουρα ζυμώθηκε με τον Μακεδονικό Αγώνα, τους Βαλκανικούς πολέμους, την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης 1912, τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, την κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου, τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917, την άφιξη και εγκατάσταση των προσφύγων το 1922, την ίδρυση του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου και της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης το 1926, την πρώτη ραδιοφωνική εκπομπή του αείμνηστου Χρίστου Τσιγγιρίδη το 1927 και τη Γερμανική κατοχή απ΄ το 1941 ως το 1945.

Στις σελίδες της «Νέας Αλήθειας», έζησε ένας ολόκληρος κόσμος, που έδρασε και σημάδεψε τα πρώτα 70 χρόνια του αιώνα μας. Από τη «Νέα Αλήθεια» παρουσιάστηκαν και καθιερώθηκαν οι πιο πολλοί θεσσαλονικείς πνευματικοί δημιουργοί, κοινωνικοί παράγοντες, πολιτευτές, καλλιτέχνες, η πρώτη και δεύτερη γενιά των δημοσιογράφων και εκδοτών εφημερίδων της Θεσσαλονίκης.

Οι τέσσερις κατά σειρά αρχισυντάκτες της: Μπήτος, Σνωκ, Θεοδωρίδης και Οικονομίδης, διατήρησαν τον έντονο εθνικό και πνευματικό χαρακτήρα της, που της στοίχησε σκληρούς διωγμούς από τους Τούρκους, συνεχίζοντας τη θαρραλέα αρθρογραφία τους, η οποία ήταν το κύριο γνώρισμά της, από την εποχή ακόμη του σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ.

Η «Νέα Αλήθεια», ακολούθησε από την πρώτη στιγμή την πολιτική πορεία που χαράζει στον τόπο ο Ελευθέριος Βενιζέλος, πορεία που συνεχίζει χωρίς καμμιά παρέκκληση ο Κώστας Κούσκουρας, μετά το θάνατο του πατέρα του, το Φεβρουάριο του 1931 ‚όταν ήταν μόλις 20 χρονών, απόφοιτος τις Εμπορικής Σχολής και προστάτης 6 μικρότερων αδελφών.

Ο Κώστας Κούσκουρας για την πολιτική τοποθέτηση της «Νέας Αλήθειας» φυλακίστηκε κατά τη δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά, ενώ οι Γερμανοί κατακτητές κατάσχουν τις εγκαταστάσεις της εφημερίδας. Τότε ο Κώστας κι ο αδελφός του Θανάσης, μπαίνουν στην εθνική αντίσταση και στο σπίτι τους φιλοξενούν με κίνδυνο της ζωής τους τον ασυρματιστή Αλέκο, του μυστικού σταθμού των Συμμάχων.

Τον Απρίλιο του 1944, τα δύο αδέλφια, ο Κώστας και ο Θανάσης, εντάσσονται σε κλιμάκιο κρούσης του Συμμαχικού Στρατηγείου Μέσης Ανατολής, που ανάπτυξε έντονη δράση στο Αιγαίο πέλαγος. Για τις υπηρεσίες τους αυτές παρασημοφορήθηκαν με μετάλλιο από τους Συμμάχους και την ελληνική κυβέρνηση.

Στα «Δεκεμβριανά», φυλακιστήκαν στο συνοικισμό της Βάρνας, ενώ κατασχέθηκαν οι εγκαταστάσεις του τυπογραφείου της «Νέας Αλήθειας». Αυτά τα λίγα για τη «Νέα Αλήθεια» και την οικογένεια Κούσκουρα, που η δημοσιογραφία της Θεσσαλονίκης δεν θα ξεχάσουν ποτέ.

Γιώργος Βιβιλάκης

Σημείωση: Η φωτογραφία και η φωτοτυπία του πρωτοσέλιδου της «Νέας Αλήθειας», είναι από το βιβλίο του Μανώλη Κανδυλάκη «Εφημεριδογραφία» της Θεσσαλονίκης (τόμος Γ’ 1923-1941).